Sezaryen sonrası vajinal doğum yapılabilir mi?
Ben de ‘Bir kere sezaryen her zaman sezaryen’ görüşünün hakim olduğu bir dönemde ihtisasını tamamlamış bir hekimim. Ülkemizde sezaryen sonrası vajinal doğum (SSVD) ne yazık ki hâlâ çoğu insan tarafından bilinmiyor. Ancak tüm dünyada özellikle de kuzey Avrupa’da sık tercih ediliyor. İlk doğumunu sezaryen ile yapan gebelerin Amerika’da %20’si, İsveç’te ise %53’ü ikinci doğumlarında SSVD denemesinde bulunuyor. Bazı özel koşulların sağlandığı durumlarda sezaryen doğum – dan sonra vajinal doğum yapılabilir.
Peki, bize tehlikeli gibi görünen bu uygulama neden yurtdışında sık uygulanıyor?
Sebebi ise yapılan çalışmalardan çıkan tıbbi sonuçlar. Doğum ile ilgili kılavuz hazırlayan önemli kuruluşların (DSÖ, ACOG, NIH ve RCOG) SSVD ile ilgili yayınladıkları önerilerinde, planlı tekrarlayan sezaryen ile SSVD denemesi karşılaştırılmasında anne ölüm riskinin planlı sezaryen ameliyatında 3 kat daha yüksek olduğu net bir şekilde görülmektedir. Ayrıca sezaryen sonrasında ateş, enfeksiyon, pıhtılaşma riski ve kan ihtiyacı gibi durumlar daha fazla olmaktadır. Sezaryen sonrası vajinal doğumda, doğum sonrası hastanede kalış süresi azalmakta, ayrıca daha az ağrı ve daha hızlı iyileşme süreci yaşanmaktadır. SSVD denemesinde bebek ölümü olasılığı yaklaşık 10.000’de 6’dır. Daha önce sezaryen ile doğum yapmadıysanız, yani ilk doğumuz ise bu rakam 10.000’de 3’tür. Durumu bebek açısından değerlendirdiğimizde ise hafif bir risk artışı görülmekle beraber bu risk artışı abartıldığı kadar yüksek bir rakam değildir.
Vajinal doğum oranları ne kadar?
Denemeye değer mi? SSVD takibi ilk doğum takibi ile benzer dir. Bir anne adayının sağlıklı bir şekilde SSVD yapma olasılığı %75 civarındadır. Geriye kalan %25 anne adayında çeşitli nedenlerle SSVD yarıda kesilir ve sezaryen ile doğuma geçilir. SSVD’nin yarıda kesilmesinin en önemli nedenli doğum eyleminin yeterince hızlı ilerlememesidir. Bunun dışında eski dikiş yerinde açılma ve yırtılma şüphesi varlığında da doğum sezaryen ile gerçekleştirilir. Rüptür; yani eski dikiş yerinin açılması, sezaryen sonrası vajinal doğumların yaklaşık 1000’de 5’inde görülen acil sezaryen gerektiren bir durumdur. Hızlı bir şekilde sezaryen ameliyatına geçilebilmesi için tüm hastane ekibinin hazır şekilde beklemesi gerekir.
SSVD ülkemizde neden sık yapılmıyor?
Sağlık Bakanlığı’mızın yayınladığı “Doğum ve Sezaryen Uygulama Rehberi”nde kadın doğum uzmanının, anestezi uzmanının, çocuk uzmanının ve ameliyathane personelinin 24 saat hastanede bulunduğu, acil şartlarda hızlı bir şekilde sezaryen yapılmaya uygun olan, devamlı bebek kalp atışlarının takip edilebildiği ve gerekli durumlarda hızlı bir şekilde kan teminin yapılabildiği hastanelerde SSVD denemesinin güvenli olduğu yazmaktadır.
Her gebe, sezaryen sonrası vajinal doğum deneyebilir mi?
Önceki sezaryende rahim kesesinin yatay yapılmış olması, çatı dediğimiz pelvis kemiği ile bebeğin birbirine uyumlu olması ve iki doğum arasında en az 18 ay olması aranan en önemli kriterlerdir. Eğer gerekli tüm bu koşullar sağlanır ve aile de SSVD konusunda istekli ise 1 kez değil 2 kez sezaryen olmuş bir gebe bile vajinal yolla doğum deneyebilir. Sağlıklı ve mutlu doğumlar. Saygılarımla…